Przerost dziąseł (hiperplazja) na początku zazwyczaj nie wywołuje bólu i dyskomfortu. Jednak nieleczony — może doprowadzić do poważnych chorób jamy ustnej, a w efekcie nawet utraty zębów.
Jak wygląda przerost dziąseł i dlaczego powstaje? Jakie są możliwe sposoby leczenia oraz usuwania przerostu dziąseł? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań związanych z przerostem dziąseł znajdziesz w poniższym artykule.
Czym jest przerost dziąseł?
Przerost dziąseł (czasem nazywany też hiperplazją dziąseł) to zmiana wielkości, konsystencji i często także koloru dziąseł. Może zaczynać się od obrzęku.
Przerost dziąseł – jak wygląda?
Jest to charakterystyczne obniżenie linii dziąseł w kierunku koron zębowych. Możesz wówczas odnieść wrażenie, że zęby stają się wizualnie krótsze. W niektórych przypadkach, z czasem zmienia się także kolor dziąseł: z różowego (naturalnego) poprzez czerwony aż do sinego.
Jakie są możliwe powikłania?
Nieleczony przerost dziąseł może prowadzić do krwawienia, zwłaszcza podczas szczotkowania zębów i spożywania twardych pokarmów, a także dolegliwości bólowych oraz nadwrażliwości zębów.
Możliwym powikłaniem jest stan zapalny. Mówimy wtedy o przerostowym zapaleniu dziąseł, które niestety może mieć bardzo poważne konsekwencje, takie jak:
- objęcie stanem zapalnym nie tylko dziąsła, ale też przyzębia,
- zanik kości żuchwy lub szczęki,
- rozchwianie lub utrata zębów.
Rodzaje przerośniętych dziąseł
Według anatomii, dziąsło (począwszy od koron zębowych) dzieli się na:
- brodawki dziąsłowe, które znajdują się pomiędzy zębami,
- dziąsło brzeżne (nazywane też wolnym), czyli część otaczającą szyjki zębowe; jest ona miękka i można ją poruszyć, ponieważ nie jest przyczepiona do zębów lub kości,
- dziąsło zębodołowe, osłaniające wyrostek zębodołowy; jest nieruchome.
W zależności od tego, które elementy dziąsła ulegają przerostowi, wyróżniamy:
- dziąsło brodawkowe, obejmujące przerost tylko brodawek,
- dziąsło marginalne – rozrostowi ulegają tylko dziąsła brzeżne (wolne),
- dziąsło rozlane, czyli przerost brodawek, dziąsła brzeżnego i zębodołowego; wówczas zmiany obejmują całe dziąsło,
- dziąsło pojedyncze izolowane – zmiany, które mają charakter guza i nie można ich zaliczyć do żadnego z powyższych rodzajów.
Przerost dziąseł — przyczyny
Przerost dziąseł może być związany z wieloma różnorodnymi czynnikami, począwszy od błędów w higienie, poprzez zaburzenia hormonalne (np. przerost dziąseł w ciąży), aż do efektów ubocznych stosowanych leków.
Poznaj najczęstsze przyczyny schorzenia:
Nieprawidłowa higiena jamy ustnej
Nieprawidłowa higiena jamy ustnej może doprowadzić do przerostu dziąseł z dwóch powodów:
- Nagromadzenie płytki nazębnej – niedokładne lub zbyt rzadkie szczotkowanie i niekorzystanie z zabiegu higienizacji zębów w gabinecie stomatologicznym sprawiają, że na zębach zalega płytka bakteryjna, która może podrażniać dziąsła i prowadzić do ich przerostu.
- Uszkodzenia mechaniczne – zbyt mocne szczotkowanie dziąseł, ranienie ich podczas korzystania z nici dentystycznych lub wykałaczek, używanie zbyt twardych szczoteczek mogą uszkodzić dziąsła i także doprowadzić do ich przerostu.
Reakcja alergiczna na nikiel u osób noszących aparat ortodontyczny
Aparaty ortodontyczne w postaci „klamerek” często wykonane są z niklu. Jeśli jesteś uczulony na ten metal, to w efekcie może dojść u Ciebie do przerostu dziąseł. Objawów uczulenia jest jednak więcej, a zaliczamy do nich m.in. świąd, zaczerwienienie, pęcherzyki na dziąsłach.
Być może zainteresuje Cię też artykuł „Parodontoza – przyczyny, objawy, leczenie”.
Choroby ogólnoustrojowe
Do czynników, które mogą wywołać przerost dziąseł, zaliczamy też niektóre choroby ogólnoustrojowe. Są to między innymi:
- białaczka, zarówno o przebiegu ostrym, jak i przewlekłym,
- zakażenie wirusem HIV lub zachorowanie na AIDS,
- cukrzyca,
- choroba Leśniowskiego-Crohna,
- nowotwory.
Stosowanie niektórych leków
Przerost dziąseł może pojawić się także w wyniku zażywania niektórych grup leków. Wówczas mówimy o lekopochodnym lub lekozależnym przeroście dziąseł (z ang. drug-induced gingival overgrowth – DIGO).
Najczęściej zauważa się go u osób zażywających:
- fenytoinę, stosowaną w leczeniu padaczki,
- blokery kanałów wapniowych (np. werapamil, diltiazem), przepisywane głównie osobom cierpiącym na nadciśnienie,
- cyklosporynę A i amlodypinę, stosowane zwykle po przeszczepach narządów.
Zmiany hormonalne
Zaburzenia w gospodarce hormonalnej to kolejna możliwa przyczyna przerostu dziąseł, zwłaszcza u kobiet. Zmiany te najczęściej spowodowane są podwyższonym poziomem progesteronu i estrogenów.
Stąd też dosyć często (zwykle w drugim trymestrze) występuje przerost dziąseł w ciąży, który może być powiązany także ze stanem zapalnym. Schorzenie można jednak leczyć, dlatego, gdy wystąpi u Ciebie obrzęk, ból i krwawienie dziąseł to koniecznie udaj się do stomatologa.
Inne przyczyny przerostu dziąseł
Do rzadziej spotykanych przyczyn przerostu dziąseł należą:
- czynniki genetyczne,
- niedobór plazminogenu, czyli jednego z białek występujących we krwi,
- stłoczenia zębów i niektóre wady zgryzu.
Przerost dziąseł – jak leczyć?
Leczenie przerostu dziąseł zazwyczaj zaczyna się od higienizacji, czyli usunięcia płytki nazębnej, która może wywoływać stan zapalny. Podczas wizyty lekarz lub higienistka pokaże Ci jak na co dzień dbać o higienę jamy ustnej, by nie podrażniać dziąseł.
Jeśli przerost dziąseł związany jest z chorobami ogólnoustrojowymi lub zaburzeniami hormonalnymi, należy działać dwutorowo:
- ustabilizować ogólny stan zdrowia,
- wykonać niezbędne zabiegi stomatologiczne.
W przypadku lekozależnego przerostu dziąseł zaleca się rozważyć konieczność stosowania leków z danej grupy i w miarę możliwości zastąpienie ich takimi, które nie będą powodować zmian w jamie ustnej.
Usuwanie przerostu dziąseł wiąże się z interwencją chirurgiczną. Najczęściej wykonywane są dwa zabiegi:
Gingiwektomia
Najprościej mówiąc: jest to usunięcie tych fragmentów dziąsła, które uległy przerostowi. W efekcie, korony zębowe wizualnie wydłużają się.
Gingiwoplastyka
Jest to zabieg łączący usunięcie przerośniętych fragmentów dziąseł z jednoczesnym kształtowaniem ich nowej linii, w taki sposób, by była ona symetryczna.
Usuwanie przerostu dziąseł może łączyć się z zabiegami z zakresu periodontologii, gdy mamy do czynienia z chorobami przyzębia i np. zanikiem kości żuchwy lub szczęki. Postępowanie lecznicze jest indywidualnie dobierane do stanu każdego pacjenta.
Odwiedź nasz blog i poszerz swoją wiedzę na temat prawidłowej higieny jamy ustnej.
